بیماران چشمی در سیاه چاله درمان

به گزارش اقتصادآینده نیوز، سناریو دارو و درمان دردناک است. اقشار فرودست جامعه به همراه طبقه میانی از توانمندی لازم برای برخورداری از خدمات بخش خصوصی محروم هستند و زیرساخت های بخش دولتی هم طی دهه های اخیر آنقدر توسعه نیافته که بتواند پاسخگوی نیازهای پزشکی جامعه باشد.

اگرچه برای توسعه زیرساخت های بیمارستانی و درمانگاهی به اعتبارات کلان نیازمندیم، اما در بخش دارو مسیر هموارتری پیش رو داشته و با مدیریتی توانمند و البته دلسوز می توانیم پاسخگوی نیازهای جامعه باشیم.

در دهه های اخیر صنایع داروسازی ایران رشد قابل ملاحظه ای داشته و در بسیاری از زمینه ها خودکفا شده و حتی نیم نگاهی هم به عرصه صادرات دارد. اما گروه اندکی از اقلام دارویی همچنان نیازمند واردات است و پزشکان کیفیت و کارآیی برخی از داروهای خارجی را ترجیح می دهند.

اما متاسفانه همیشه مدیریت دلسوز و توانمند در حوزه دارو ودرمان بر مسند کار نیست و این امر سلامت و زندگی بیماران را با بحران های اساسی روبرو می سازد.

با فرارسیدن خردادماه، بیش از یکسال از کمبود برخی از داروهای بیماران چشمی می گذرد و همچنان بحران داروهای بیماری آب سیاه با نام علمی گلوکم پابرجاست.

در گذشته نسخه خارجی این دارو با نام کوزوپت در تمامی داروخانه ها یافت می شد و بیماران برای انتخاب نمونه های ایرانی و خارجی حق انتخاب داشتند. اما با رشد افسارگسیخته نرخ ارز و قوانین بازدارنده از واردات این دارو و ترخیص محموله های گمرگی جلوگیری به عمل آمد تا بیماران آب سیاه به نمونه های ایرانی اقتدا کنند.

با گذشت زمان حلقه محاصره بیماران مبتلا به گلوکم تنگ و تنگ تر شد و داروی ایرانی با نام تجاری زایلومول هم در بازار کمیاب گردید و بیماران اب سیاه با بحران فزاینده ای روبرو شدند.

یکی از بیماران مبتلا به گلوکم که با نسخه ای در دست در میان داروخانه ها سرگردان است به خبرنگار اقتصادآینده می گوید: طبق دستور پزشک باید روزی دو بار از این داروی چشمی استفاده کنم و چنانچه در این روند وقفه ای ایجاد شود، با افزایش فشار چشم مواجه شده و در مدت کوتاهی بینایی خود را از دست خواهم داد.

رضانیا در این باره می افزاید: به راستی دولت چه وظیفه ای مهمتر از تامین معیشت و سلامت جامعه دارد. در حوزه معیشت که با دلار پنجاه هزار تومانی روبرو هستیم و وضعیت برخی از اقلام دارویی هم وخیم است. به گفته این بیمار، افراد مبتلا به گلوکم فاصله اندکی تا نابینایی دارند و اگر دولت اقدام عاجلی در این زمینه نکند با وضعیت اسفناکی روبرو خواهیم شد.

وی می افزاید: تامل دولت در شرایطی که تولیدکننده ایرانی از پاسخگویی به نیازهای بیماران عاجز و درمانده هست، محلی از اعراب ندارد.

در همین زمینه پزشک یکی از داروخانه های سطح شهر به خبرنگار اقتصادآینده می گوید: توزیع داروهای مربوط به بیماری گلوکم از سوی شرکت های داروسازی بسیار کم شده تا جایی که ماهیانه 2 تا 3 عدد سهمیه به ما می رسد.

این داروساز می افزاید: در گذشته در زمینه عرضه داروهای گلوکم هیچ محدودیتی وجود نداشت و اتباع بیگانه بسته های پنجاه تا صد عددی را خریداری کرده و به کشورشان می بردند. اما امروزه توان پاسخگویی به نیازهای درمانی هموطنان را نداریم و از آنها می خواهیم که از ترکیبات جایگزین استفاده کنند.

به گفته این پزشک داروساز قطره زایلومول که در یکسال اخیر دچار قحطی شده ترکیبی از دورزولامید و تیمولول است که در داروخانه ها به وفور یافت می شود. اما شرکت های تولید کننده به دلایلی از ترکیب آنها در آزمایشگاه طفره رفته و هر یک از آنها را به صورت جداگانه در بازار عرضه می کنند. متاسفانه همه بیماران چشمی نیز به دلیل حساسیت دارویی نمی توانند از این ترکیبات به صورت مجزا استفاده کنند و در مدت کوتاهی بینایی خود را از دست می دهند.

از سوی دیگر کمیابی دارو سبب رونق بازارسیاه زیرزمینی شده و قطره های چشمی که در داروخانه ها به قیمت حدودی 30 هزار تومان باید عرضه شوند، با افزایش قیمت نجومی تا ششصدهزار تومان در بازار سیاه ارایه می گردد.

در همین رابطه نظر یکی از پزشکان متخصصان چشم را جویا شدیم. او بر این باور است که پس از کمبودی که در حوزه تولید داروهای گلوکم بوجود آمد، از کیفیت این دارو نیز کاسته شد و او به بیمارانش توصیه می کند تا در فواصل زمانی کمتری نسبت به استفاده از قطره چشمی اقدام کنند.

این پزشک متخصص صراحتا تهیه دارو از بازار سیاه را اقدامی نادرست و مغایر با اصول پزشکی خوانده و نسبت به مصرف آنها هشدار می دهد. این در حالی است که برخی از دارهای گلوکم نیز عوارضی به دنبال داشته و تشدید مصرف به معنای افزایش عوارض است. با این حال تحمل این عوارض برای بیماران بمراتب از افتادن به ورطه نابینایی مطلوب تر است.

با توجه به شرایط موجود خبرنگار اقتصادآینده تحقیقی از کارخانه های داروسازی به عمل آورد و مشخص شد که مواد اولیه لازم برای تولید داروهای بیماران چشمی به وفور در انبار مجتمع های دارویی موجود است اما به دلیل اختلاف نظری که در حوزه نرخ گذاری با وزارت بهداشت و درمان بوجود آمده، روند تولید این دارو تا حدود زیادی متوقف شده است.

حال باید دید که اختلاف قیمت وزرات بهداشت و درمان و تولیدکنندگان دارویی چه اندازه است که عواید ناشی از قاچاق این محصول استراتژیک نصیب سوداگران سلامت مردم می شود. به طور حتم در پرتو مدیریتی دلسوز، درایتمند، انقلابی و متخصص می توان بر این بحران فزاینده فائق آمد.

در ادامه این گزارش، خبرنگار اقتصادآینده نظرات معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز را پیرامون کمبود گسترده برخی از اقلام دارویی و به ویژه گلوکم که عموم جامعه آن را با نام بیماری هولناک «آب سیاه» می شناسند، جویا شد. 

دکتر «محمدجواد راعی» مشکلات عدیده ای که در حوزه کمبود برخی اقلام و به ویژه داروهای مربوط به «گلوکم» وجود دارد را پذیرفت و اظهار داشت: دانشگاه علوم پزشکی شیراز از تمامی توان و ظرفیت های خود برای بهبود اوضاع و مدیریت شرایط بهره می برد.

او با اشاره به این موضوع که پیگیری برای حل این بحران در دستور کار متداوم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیرازقرار دارد، اظهار داشت: با پیگیری های به عمل آمده مشخص شد که در برخی کارخانه های داروسازی مواد اولیه برای تولید انبوه موجود است اما مشکلاتی در حوزه قیمت گذاری محصولات وجود دارد و باعث می شود تولید  و‌عرضه محصول گاها با تاخیر صورت پذیرد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: گاهی قیمت هایی که از جانب دولت برای داروها تعیین می شود مورد قبول تولید کنندگان نبوده و همین موضوع گاها باعث کند شدن روند تولید و عرضه دارو به بازار می شود.

دکتر راعی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ظرفیت بالای استان فارس در حوزه پزشکی و دارویی اظهار داشت: چندی پیش کارخانه داروسازی بوعلی در استان فارس افتتاح شد و حجم تولید بالقوه و قابل ملاحظه ای به تولید کشور اضافه گردید. به همین دلیل انتظار می رفت در زمینه انواع داروها و به ویژه داروهای چشمی با مشکلات کمتری روبرو باشیم. اما متاسفانه به دلایلی که از آن یاد شده همچنان با کمبود برخی داروها و به ویژه داروهای مربوط به گلوکم روبرو هستیم. البته با پیگیری های صورت گرفته و  تلاش هایی که در سازمان غذا و دارو در حال انجام است ان شاالله در آینده نزدیک وضعیت بهتر خواهد شد.

وی با اشاره به این موضوع که نظر پزشکان و متخصصان را پیرامون کیفیت داروهای وارداتی و تولید داخل جویا می شویم، اظهار داشت: اگر تولید داروی داخلی در شرایط مطلوبی قرار داشته و کیفیت آن قابل قبول باشد، دیگر ضرورتی برای واردات وجود ندارد. اما در شرایطی که با کمبود دارو روبرو هستیم می توان واردات را نیز به صورت کنترل شده در دستور کار قرار داد. 

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در بخش پایانی سخنانش از عموم شهروندان درخواست کرد تا موارد تخلف را به دانشگاه علوم پزشکی شیراز گزارش کنند و ادامه داد: معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نظارت و پایش متداومی بر داروخانه ها و مراکز درمانی دارد و با متخلفانی که اقدام به ایجاد بازار سیاه دارویی و واردات بدون مجوز کنند، با ابزار قانونی و معرفی به مراجع قضایی  مقابله می کند.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که بهترین متخصصان بیماری گلوکم در ایران مشغول به فعالیت هستند و از بسیاری از کشورهای دور و نزدیک برای دیدار آنها مسافر کشور ما می شوند و این در حالی است که هموطنان ما در مهلکه کمبود دارو قربانی می شوند. بنابراین از دولتی که با عنوان انقلابی و جهادی بر مسند کار نشسته انتظار می رود حکم به واردات گسترده اقلام دارویی کمیاب داده و به رسالت خود عمل کند. امروزه بیماران چشمی در معرض نابینایی قرار دارند.

گزارش: سعیدرضا امیرآبادی